Tradycje hałasu w sztuce dźwięku

Patryk Lichota

W książce „Tradycje hałasu w sztuce dźwięku” autor w sposób kompleksowy opisuje hałas jako rodzaj praktyki kulturowej i analizuje go w kontekście współczesnej sztuki dźwięku (Sound Art). W opracowaniu ukazano szeroką perspektywę zagadnienia hałasu w ujęciu badań akustycznych, psychologicznych, semiotycznych, muzykologicznych, archeologicznych, antropologicznych oraz aspektów regulacji prawnych. Hałas nie miał jednej tradycji, w obrębie której się rozwijał. W historii kultury emanował jako szereg zjawisk oddzielonych od siebie geograficznie, czasowo i kulturowo. Strategie hałasu były nieciągłe, efemeryczne, akcydentalne, jednakże miały wiele cech wspólnych – zarówno w sposobie symbolizowania dźwięku i konotowania jego znaczeń, jak i w sposobie traktowania źródeł akustycznych. Pod tym kątem przebadany był m.in. szamanizm, misteria eleuzyjskie, tarantyzm, kultura błaznów, kultura ludowa, punk, scena noise i muzyka XX wieku. Sound Art jako termin w sztuce wyłonił się w latach osiemdziesiątych XX wieku i mimo że podobnie jak muzyka operował złożonymi konstrukcjami dźwiękowymi, czynił to na zupełnie innych zasadach. Sound Art zwraca słuchacza ku autotelicznemu procesowi słuchania, posługuje się zaawansowanymi operacjami na brzmieniu oraz zbliża się do działań z zakresu sztuk wizualnych – wprowadzając do działań dźwiękowych odmienne podejście wobec czasowości i dramatyczności, uprzestrzennia je i umożliwia interaktywność z odbiorcą – często w oparciu o nowe media. Niniejsza publikacja analizuje i redefiniuje zarówno termin, jak i samo zjawisko Sound Art oraz jego wspólny z praktykami hałasu charakter. Wcześniejsze przejawy uprawiania hałasu (łącznie z tymi najbardziej pierwotnymi) były zjawiskami sytuującymi się na obrzeżach głównego pola kulturowego. Marginalizowane i niereprodukowane, tkwiły w nieustannie oscylującym kole zanikania i odradzania. Dopiero czynniki takie, jak technologiczna reprodukcja, awangarda XX wieku i przemiany społeczno-kulturowe, zmieniły status hałasu, implementując go w szereg ruchów artystycznych, obszar kultury cyfrowej i transformując w obrębie nowego, dynamicznego, labilnego dyskursu.   źródło opisu: Bogucki Wydawnictwo Naukowe źródło okładki: zdjęcie autorskie