Przystanek: zegarek

Władysław Meller

„Przystanek: zegarek. Zegarki i przystawki balansowe z Błonia” – pierwsza książka o zegarkowej produkcji w podwarszawskim Błoniu. W lutym br. Klub Miłośników Zegarów i Zegarków wydał bardzo ciekawą pozycję książkową autorstwa Władysława Mellera pt. "Przystanek: zegarek. Zegarki i przystawki balansowe z Błonia". Opracowanie to, w doskonały sposób przybliża historię produkcji i pozycji rynkowej zegarków, które można było nabyć choćby w sposób zgodny z popularnym wtedy sloganem: „Sprzedaj krowy, sprzedaj konie – kup zegarek marki Błonie” Autor tej publikacji wykonał bardzo solidną i pracochłonną pracę, w wyniku której udało się sklasyfikować modele zegarków naręcznych produkowanych w Zakładach Mechaniczno-Precyzyjnych w Błoniu. Klasyfikacja dotyczy wyróżników stosowanych mechanizmów zegarka, wzorów tarcz, wskazówek, kopert, czy nawet główek naciągu sprężyny. Bogato ilustrowany materiał fotograficzny pozwala odróżnić modele z oryginalnej produkcji zakładu w latach 1960-69 od egzemplarzy z zamienianymi przez zegarmistrzów częściami w ramach prowadzonych napraw. Oddzielnym rozdziałem jest informacja, o produkowanych także w Błoniu, przystawkach balansowych wykorzystywanych w zegarach i licznikach. Jednak opracowanie, to nie tylko katalog zegarkowych produktów z błońskiej fabryki. W publikacji można także znaleźć fotografie z linii montażu zegarków i przystawek balansowych, publikacje z prasy, czy wydawnictwa reklamowe. Wskazanym w omawianej publikacji, fenomenem błońskich zegarków było pojawianie się informacji o nich w pisanych w ówczesnym czasie książkach, czy wykorzystywanie zegarków dla upamiętnienia odbycia służby wojskowej. Co ważne, są tam podane także historyczne uwarunkowania: rozpoczęcia montażu, politycznej decyzji o wstrzymaniu wdrożonej licencji na produkcję własnych mechanizmów i zakończeniu wytwarzania zegarków. Książka "Przystanek: zegarek. Zegarki i przystawki balansowe z Błonia" – jest pierwszą tak szczegółową pozycją poświęconą wskazanej tytułem zegarkowej produkcji, w każdym z jej aspektów. Jest to więc cenna pozycja wydawnicza dla miłośników historii techniki, a w szczególności dla kolekcjonerów błońskich zegarków, zarówno tych początkujących, jak i doświadczonych latami zbierania zegarków i szczątkowych o nich informacji. Dla byłych pracowników zakładu z tego okresu działania fabryki książka stanowi ciekawy materiał wspomnieniowy. Próba odtworzenia szczegółów produkcji zegarków jest o tyle utrudniona, że nie zachowało się archiwum zakładu w Błoniu, a pamięć pracowników, nawet tych, którzy zajmowali się tylko zegarkami przez całe dziesięciolecie ich produkcji, nie pozwala dać odpowiedzi na szczegółowe pytania dzisiejszych kolekcjonerów. Niezwykle cennym pomysłem jest zamieszczone Kalendarium produkcji zegarka, które na pewno może być w dalszym ciągu uzupełniane szczegółami znanymi nie tylko byłym pracownikom zakładu. Pan Władysław Meller opracował omawianą publikację po wystawie "Przystanek: zegarek", która miała miejsce w salonie "odCzasu doCzasu" w Złotych Tarasach w Warszawie w dniach od 13 września do 27 listopada 2010 roku. Wystawa obrazująca produkcję zegarków w Błoniu była spełnieniem oczekiwań tych członków Klubu Miłośników Zegarów i Zegarków, którzy szczególnie interesują się zegarkami polskimi, a sprowokowana premierą rynkową książki „Przemysł zegarowy w Polsce” autorstwa profesora Zdzisława Mrugalskiego. Jerzy Bezpałko