Odzyskać doświadczenie. Sporny temat humanistyki współczesnej

Dorota Wolska

Trudno o bardziej kłopotliwe pojęcie niż doświadczenie. W tych rozważaniach pojawia się ono głównie w rozumieniu egzystencjalistycznym jako kategoria refleksji humanistycznej i przedmiot prowadzonych w jej ramach sporów. We współczesnych dyskusjach apel o odzyskanie doświadczenia przyjmuje postać poznawczego wyzwania, intelektualnej troski, postulatu politycznego, a także jest rozpoznawany jako dążenie kultury samej, jej reakcji na nowoczesną fragmentację, „zubożenie” doświadczenia oraz jego traumatyczne wyparcie. Zwolennicy odzyskania doświadczenia widzą w tym zabiegu szansę na uzdrowienie humanistyki abstrahującej, za sprawą swej nadto scjentystycznej orientacji, od konkretnej ludzkiej egzystencji. „Wrogowie” doświadczenia obawiają się, że kategoria ta zarówno sprzyja poznawczej naiwności, wyrażającej się w bezpodstawnej nadziei na konceptualizację bezpośredniości, jak i wikła w mit absolutnego i fundamentalnego odniesienia. Toczy się więc spór o to, czy można i czy warto odzyskać doświadczenie jako własną kategorię humanistyki. Przy tej okazji rewidowane są poglądy na relacje między poznawaniem i doświadczaniem świata, między neutralnością i zaangażowaniem badań, między abstrakcją i konkretnością, między humanistyką poznawczą i niepoznawczą. Wybrane wątki tych dyskusji składają się na treść książki. Obecne są w niej dwie perspektywy: reflektywnej humanistyki i aksjologicznie zorientowanego kulturoznawstwa. Spis treści Wprowadzenie Dlaczego doświadczenie … 1. Z perspektywy historii myśli Doświadczenie jako rzeczywistość. Experience and its Modes Michaela Oakeshotta Wielogłosowa historia myśli o doświadczeniu. Ku ponownej integracji doświadczenia Głód doświadczenia i jego zew. Craiga Irelanda postulat rewaluacji doświadczenia 2. W stronę doświadczenia historycznego Doświadczenie i doznanie historii. Frank Ankersmit i Johan Huizinga 3. W perspektywie fenomenologii Od doświadczenia do wydarzenia. Fenomenologiczna koncepcja doświadczenia i jej radykalizacja 4. W stronę antropologii Doświadczenie jako zbiorowe uniesienie, mistyczna partycypacja i subiektywne złudzenie. Durkheim, Lévy-Bruhl, Lévi-Strauss W kierunku nowego idiografizmu? Między doświadczeniem a teorią. „Paradoks performatywny”. 5. Wobec świadectwa Doświadczenie w perspektywie świadectwa 6. Wobec wartości Doświadczanie rzeczywistości jako doświadczanie wartości w świetle kulturalizmu Floriana Znanieckiego Geneza wartości jako doświadczenie. Pragmatystyczna koncepcja Hansa Joasa Doświadczenie w refleksji kulturoznawczej 7. Zakończenie Odzyskać doświadczenie? Bibliografia Indeks nazwisk Indeks pojęć Summary Seria HORYZONTY NOWOCZESNOŚCI. Tom 99 Universitas, 2012   źródło opisu: http://www.universitas.com.pl źródło okładki: http://www.universitas.com.pl