Busz po polsku

Ryszard Kapuściński

Wznowienie pierwszej książki przyszłego autora "Cesarza" z 1962 roku, jedynej książki w jego dorobku w całości traktującej o Polsce. Edycja wzbogacona w stosunku do pierwszego wydania o napisany w połowie lat 80. XX w. tekst zatytułowany "Ćwiczenia pamięci". Autor wspominając dzieciństwo, które przypadło na czas wojny, wyznaje: kiedy skończyła się wojna, znałem tylko piekło. Akcja reportaży składających się na "Busz po polsku" rozgrywa się w latach 50 i 60., na prowincji, w Olecku, w Puszczy Białowieskiej, nad Narwią, w okolicach Brodnicy, pod Mławą, we wsi Grunwald, w Pratkach koło Ełku, krótko mówiąc gdzie diabeł mówi dobranoc. Ich bohaterami są: dwie Niemki uciekające z domu starców w Szczytnie, flisak, stróż nocny, małorolny chłop klepiący biedę, robotnicy sezonowi, wyrzuceni ze studiów, którzy nie chcą wracać z Warszawy do swoich rodzinnych miasteczek i wsi, ludzie bez stałego adresu. Ale także inżynier, nauczyciel historii, student SGPiS nazwiskiem Piątkowski, który jest rekordzistą świata w rzucie dyskiem, młodzi mężczyźni odbywający służbę wojskową. Ozdobą tomu są reportaże Danka i Sztywny, które wydają się być niemal gotowymi scenariuszami filmowymi. "Busz po polsku" ostatni raz wydany w osobnej książce w roku 1979 to klasyka polskiego reportażu.